ڕێجیناڵد ئۆوێن: ژیان و کارە هونەرییەکان

جۆن ڕێجیناڵد ئۆوێن (John Reginald Owen) (٥ی ئابی ١٨٨٧ – ٥ی تشرینی دووەمی ١٩٧٢) ئەکتەرێکی بەریتانی بوو. بە ڕۆڵە زۆرەکانی لە فیلم و بەرنامە تەلەڤیزیۆنییە بەریتانی و ئەمریکییەکان ناسرابوو.

ژیاننامە

ڕێجیناڵد ئۆوێن، کوڕی جۆزێف و فرانسیس ئۆوێن، لە ئەکادیمیای شاهانەی هونەری دراماتیکی (Royal Academy of Dramatic Art) ی سەر بە سێر هێربێرت تری (Sir Herbert Tree) خوێندوویەتی و لە ساڵی ١٩٠٥ دەستی بە کاری پیشەیی خۆی کردووە.

لە ساڵی ١٩١١، ڕۆڵی سەرەکی بینی لە بەرهەمی سەرەتایی «لە کوێ ڕەنگین‌کەمان کۆتایی دێت» (Where the Rainbow Ends) وەک سەینت جۆرج (Saint George)، کە لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ١٩١١ بە پێداچوونەوەی زۆر باش کرایەوە. چەند ساڵێک پێشتر، ڕێجیناڵد ئۆوێن نووسەر خاتوو کلیفۆرد میلزی (Mrs. Clifford Mills) وەک ئەکتەرێکی گەنج ناسی، و ئەو بوو کە بە بیستنی بیرۆکەکەی سەبارەت بە چیرۆکی ڕەنگین‌کەمان، ڕازی کرد بۆ ئەوەی بیکات بە شانۆگەری، و بەم شێوەیە «لە کوێ ڕەنگین‌کەمان کۆتایی دێت» لەدایک بوو. ئەو بە ناوی خوازراوی جۆن ڕامزی (John Ramsey) شانۆگەرییەکەی لەگەڵ میلز نووسی.

لە ساڵی ١٩٢٠ چووە ویلایەتە یەکگرتووەکان و سەرەتا لە برۆدوەی (Broadway) لە شاری نیویۆرک (New York City) کاری کرد، و دواتر ڕووی کردە هۆڵیوود (Hollywood)، کە لەوێ دەستی بە کارێکی درێژی فیلم کرد. ئەو دەموچاوێکی ئاشنا بوو لە زۆرێک لە بەرهەمەکانی میترۆ-گۆڵدوین-مایەر (Metro-Goldwyn-Mayer).

ئۆوێن ڕەنگە ئەمڕۆ بە باشترین شێوە بە ڕۆڵگێڕانی وەک ئیبنێزێر سکروج (Ebenezer Scrooge) لە وەشانی فیلمی ساڵی ١٩٣٨ی «گۆرانییەکی کریسمس» (A Christmas Carol) ی چارڵز دیکنز (Charles Dickens) بناسرێت، ڕۆڵێک کە لە لیۆنێل باریمۆر (Lionel Barrymore)ەوە وەریگرت، کە ساڵانێک بوو هەموو کریسمسێک ڕۆڵی سکروجی (Scrooge) لە ڕادیۆدا دەبینی تاوەکو باریمۆر لە ڕووداوێکدا حەوزی شکاند.

ئۆوێن یەکێک بوو لە چەند ئەکتەرێک کە هەردوو ڕۆڵی شێرلۆک هۆڵمز (Sherlock Holmes) و هاوڕێی دکتۆر واتسۆنی (Dr. Watson) بینی، لەگەڵ جێرمی برێت (Jeremy Brett)، کارلتۆن هۆبز (Carleton Hobbs)، پاتریک ماکنی (Patrick Macnee)، هاوارد ماریۆن-کرۆفۆرد (Howard Marion-Crawford)، و ئێدوارد وودوارد (Edward Woodward).

ئۆوێن بۆ یەکەمجار ڕۆڵی واتسۆنی (Watson) لە فیلمی شێرلۆک هۆڵمز (Sherlock Holmes) (١٩٣٢) بینی کە کلایڤ بروک (Clive Brook) ڕۆڵی هۆڵمزی (Holmes) دەگێڕا، و پاشان ڕۆڵی هۆڵمزی (Holmes) لە «لێکۆڵینەوەیەک لە سووردا» (A Study in Scarlet) (١٩٣٣) بینی. ئۆوێن بە ڕۆڵگێڕانی ئیبنێزێر سکروج (Ebenezer Scrooge)، شێرلۆک هۆڵمز (Sherlock Holmes)، و دکتۆر واتسۆن (Dr. Watson)، جیاوازییەکی سەیر و سەمەرەی هەیە کە سێ کارەکتەری کلاسیکی چیرۆکی ڤیکتۆریایی بینیوە تەنیا بۆ ئەوەی ببینێت کە ئەو کارەکتەرانە لەلایەن ئەکتەرانی ترەوە وەردەگیرێن و کەسایەتییان پێ دەدرێت، بەتایبەتی ئەلاستێر سیم (Alastair Sim) وەک سکروج (Scrooge)، بازیل ڕاتبۆن (Basil Rathbone) وەک هۆڵمز (Holmes) و نایجل بروس (Nigel Bruce) وەک واتسۆن (Watson).

لە کۆتایی ژیانی هونەریدا، ئۆوێن لەگەڵ جەیمس گارنەر (James Garner) لە زنجیرەی تەلەڤیزیۆنی ماڤێریک (Maverick) لە ئەڵقەکانی “براندی بێڵکاستڵ” (The Belcastle Brand) (١٩٥٧) و “ترسنۆک لە چەک” (Gun-Shy) (١٩٥٨) دەرکەوت و وەک ئەستێرەی میوان لە ئەڵقەکانی زنجیرەکانی «هەنگاوێک لەوەی تر» (One Step Beyond)، کێنتاکی جۆنز (Kentucky Jones)، و بێویچد (Bewitched) بەشداری کرد. ئەو لە فیلمەکانی واڵت دیزنی (Walt Disney) ماری پۆپینز (Mary Poppins) (١٩٦٤) و تاشە بەردەکان و گسکەکان (Bedknobs and Broomsticks) (١٩٧١) بەشداری کرد. ڕۆڵێکی بچووکی هەبوو لە بەرهەمی ئیروین ئالێنی (Irwin Allen) ساڵی ١٩٦٢ی ڕۆمانی ژول ڤێرن (Jules Verne) «پێنج هەفتە لە باڵۆنێکدا» (Five Weeks in a Balloon). لە ئابی ١٩٦٤، کۆشکی خۆی لە بێڵ ئێیر (Bel Air) بە کرێ دا بە بیتڵز (Beatles)، کە لە هۆڵی هۆڵیوود بۆڵ (Hollywood Bowl) نمایشیان دەکرد، کاتێک هیچ هۆتێلێک ئەوانی تۆمار نەکرد.

مردن

ئۆوێن لە تەمەنی ٨٥ ساڵیدا بەهۆی جەڵتەی دڵەوە لە بۆیسی (Boise)، ئایداهۆ (Idaho) کۆچی دوایی کرد، و لە کۆتاییدا لە گۆڕستانی مۆریس هیل (Morris Hill Cemetery) لە بۆیسی بە خاک سپێردرا.

فیلمۆگرافی

• هنری هەشتەم (Henry VIII) (1911) وەک تۆماس کرۆمۆێڵ (Thomas Cromwell)
• سالی لە کۆڵانەکەماندا (Sally in Our Alley) (1916) وەک هاری (Harry)
• شوێنێک لە خۆردا (A Place in the Sun) (1916) وەک ستوارت کاپڵ (Stuart Capel)
• خاوەنداری (Possession) (1922) وەک لۆرد ویتلی (Lord Wheatley)
• هەتیوی چیمەن (The Grass Orphan) (1922) وەک هیتکۆت سەینت جۆن (Heathcote St. John)
• نامەکە (The Letter) (1929) وەک ڕۆبەرت کرۆسبی (Robert Crosbie)
• پیاوەکە لە خاوەنداریدا (The Man in Possession) (1931) وەک کلۆد دابنی (Claude Dabney)
• بلوندینی پلاتینیۆم (Platinum Blonde) (1931) وەک گرایسۆن (Grayson)
• ئازای خۆشەویستان (Lovers Courageous) (1932) وەک جیمی (Jimmy)
• ژنێک فەرمان دەکات (A Woman Commands) (1932) وەک سەرۆک وەزیران
• پیاوەکە بانگی کردەوە (The Man Called Back) (1932) وەک دکتۆر ئاتکینز (Dr. Atkins)
• لەژێرەوە (Downstairs) (1932) وەک بارۆن ‘نیکی’ ڤۆن بورگێن (‘Nicky’ von Burgen)
• شێرلۆک هۆڵمز (Sherlock Holmes) (1932) وەک دکتۆر واتسۆن (Dr. Watson)
• جێگای دزەکان (Robbers’ Roost) (1932) وەک سیسیل هێریک (Cecil Herrick)
• لێکۆڵینەوەیەک لە سووردا (A Study in Scarlet) (1933) وەک شێرلۆک هۆڵمز (Sherlock Holmes)
• گۆشەی تەسک (The Narrow Corner) (1933) وەک بەڕێز فریت (Mr. Frith)
• هارنێسی دووبارە (Double Harness) (1933) وەک فریمەن (Freeman)
• ڤۆڵتێر (Voltaire) (1933) وەک پاشا لویسی پانزەهەم (King Louis XV)
• مێشکی گەورە (The Big Brain) (1933) وەک لۆرد دارلینگتۆن (Lord Darlington)
• شاژن کریستینا (Queen Christina) (1933) وەک چارڵزی دەیەمی گوستاڤی سوید (Charles X Gustav of Sweden)
• نانا (Nana) (1934) وەک بۆردێنێڤ (Bordenave)
• ماندالای (Mandalay) (1934) وەک کۆڵۆنێڵ تۆماس داوسۆن – کۆمیساری پۆلیس (Col. Thomas Dawson)
• فاشیۆنەکانی ساڵی ١٩٣٤ (Fashions of 1934) وەک ئۆسکار بارۆک (Oscar Baroque)
• ماڵی ڕۆتشیلد (The House of Rothschild) (1934) وەک هێریز (Herries)
• کۆنتێسی مۆنتی کریستۆ (The Countess of Monte Cristo) (1934) وەک بارۆن (The Baron)
• لە کوێ گوناهکاران یەکدەگرن (Where Sinners Meet) (1934) وەک لیۆنارد (Leonard)
• ستینگارێی (Stingaree) (1934) وەک پارێزگاری گشتی (The Governor-General)
• مادام دو باری (Madame Du Barry) (1934) وەک پاشا لویسی پانزەهەم (King Louis XV)
• لە کۆیلەیی مرۆڤ (Of Human Bondage) (1934) وەک ئەثێلنی (Athelny)
• لایەنی مرۆیی (The Human Side) (1934) وەک جەیمس داڵتۆن (James Dalton)
• مۆسیقا لە هەوادا (Music in the Air) (1934) وەک ئێرنست وێبەر (Ernst Weber)
• ئێرە دڵمە (Here Is My Heart) (1934) وەک شازادە ڤلادیمیر / ڤۆڤا (Prince Vladimir / Vova)
• پەرییە باشەکە (The Good Fairy) (1935) وەک دێتلاف، چاوەڕێکەرەکە (Detlaff, the Waiter)
• نیسانی جادوویی (Enchanted April) (1935) وەک هێنری ئاربۆتنۆت (Henry Arbuthnot)
• هەڵهاتن (Escapade) (1935) وەک پۆل (Paul)
• بانگەوازی کێوی (The Call of the Wild) (1935) وەک بەڕێز سمیت (Mr. Smith)
• ئانا کارێنینا (Anna Karenina) (1935) وەک ستیڤا (Stiva)
• قەشە هەڵەدەکات (The Bishop Misbehaves) (1935) وەک گای واڵەر (Guy Waller)
• چیرۆکێک لە دوو شار (A Tale of Two Cities) (1935) وەک سترایڤەر (Stryver)
• ڕۆز ماری (Rose Marie) (1936) وەک مایەرسۆن (Myerson)
• تا لەسەر پانتۆڵ (Petticoat Fever) (1936) وەک سێر جەیمس فێڵتۆن (Sir James Felton)
• زیگفێڵدی مەزن (The Great Ziegfeld) (1936) وەک سامپستۆن (Sampston)
• کێشە بۆ دوو (Trouble for Two) (1936) وەک سەرۆکی یانە
• تۆ بۆ داواکاری (Yours for the Asking) (1936) وەک فەرهەنگ ماکینێی (Dictionary McKinney)
• کچەکە لە لاپەڕەی پێشەوە (The Girl on the Front Page) (1936) وەک ئارچی بیدڵ (Archie Biddle)
• سەرگەرمی لە مانهاتن (Adventure in Manhattan) (1936) وەک بلاکتۆن گریگۆری (Blackton Gregory)
• خۆشەویستی لەسەر ڕاکردن (Love on the Run) (1936) وەک بارۆن ئۆتۆ سپاندێرمان (Baron Otto Spanderman)
• ژمارەی مەترسیدار (Dangerous Number) (1937) وەک ئامۆزا ویلیام (Cousin William)
• موڵکی تایبەتی (Personal Property) (1937) وەک کلۆد دابنی (Claude Dabney)
• مادام ئێکس (Madame X) (1937) وەک مۆریس دورێل (Maurice Dourel)
• بووکەکە سووری لەبەر کرد (The Bride Wore Red) (1937) وەک ئەدمیراڵ مۆنتی (Admiral Monti)
• فەتح کردن (Conquest) (1937) وەک تالیڕاند (Tallyrand)
• ڕۆزالی (Rosalie) (1937) وەک ڕاوێژکار
• هەموو کەس دەڵێت (Everybody Sing) (1938) وەک هیلاری بێڵێر (Hillary Bellaire)
• بەهەشت بۆ سێ (Paradise for Three) (1938) وەک یۆهان کەسێلهوت (Johann Kesselhut)
• ڕفێندراو (Kidnapped) (1938) وەک کاپتن هۆسیسۆن (Captain Hoseason)
• نانسی سێ خۆشەویستی هەیە (Three Loves Has Nancy) (1938) وەک ویلیام، باتڵەرەکە
• پشوودان لە خۆشەویستییەوە (Vacation from Love) (1938) وەک جۆن هۆج لاوسۆن (John Hodge Lawson)
• گۆرانیی کریسمس (A Christmas Carol) (1938) وەک ئیبنێزێر سکروج (Ebenezer Scrooge)
• کچەکەی خوارەوە (The Girl Downstairs) (1938) وەک چارلی گرەمپ (Charlie Grump)
• خێرا و نەرم (Fast and Loose) (1939) وەک ڤینسێنت چارڵتۆن (Vincent Charlton)
• هۆتێل ئیمپێریال (Hotel Imperial) (1939) وەک ژەنەڕاڵ ڤیدێنکۆ (General Videnko)
• ژووری بووکێنی (Bridal Suite) (1939) وەک سێر هۆراس براگدۆن (Sir Horace Bragdon)
• شکۆمەندی ڕاستەقینە (The Real Glory) (1939) وەک کاپتن هارتڵی (Capt. Hartley)
• فریشتەی بچووکی خراپ (Bad Little Angel) (1939) وەک ئێدواردز، کۆیلەی مارڤین
• بیرتە؟ (Remember?) (1939) وەک بەڕێز برۆنسۆن (Mr. Bronson)
• ئێرڵی شیکاگۆ (The Earl of Chicago) (1940) وەک گێرڤەیز گۆنوێڵ (Gervase Gonwell)
• ڕۆحەکە دێتەوە ماڵ (The Ghost Comes Home) (1940) وەک هێمینگوەی (Hemingway)
• فلۆریان (Florian) (1940) وەک ئیمپراتۆر فرانتز یۆزێف (Emperor Franz Josef)
• هولابالو (Hullabaloo) (1940) وەک ‘باز’ فۆستەر (‘Buzz’ Foster)
• سەرهەڵدانی بلوند (Blonde Inspiration) (1941) وەک ڕێجیناڵد (Reginald)
• ئازاد و ئاسان (Free and Easy) (1941) وەک سێر جۆرج کەڵڤین (Sir George Kelvin)
• ڕوخساری ژنێک (A Woman’s Face) (1941) وەک بێرنارد دالڤیک (Bernard Dalvik)
• ئەوان لە بۆمبای یەکتریان بینی (They Met in Bombay) (1941) وەک ژەنەڕاڵ ئالن (General Allen)
• خالەی چارڵی (Charley’s Aunt) (1941) وەک ڕێدکلیف (Redcliff)
• خانمەکە باش دەبێت (Lady Be Good) (1941) وەک ماکس میڵتۆن (Max Milton)
• یانکییەک لە ئاڕ.ئەی.ئێف.دا (A Yank in the R.A.F.) (1941) وەک ‘زیانی ناوەکی’ لە ڕاهێنانی هێرشی ئاسمانی (نەناسراو)
• گەنجینەی نهێنی تارزان (Tarzan’s Secret Treasure) (1941) وەک پرۆفیسۆر ئیلیۆت (Professor Elliott)
• ژنی ساڵ (Woman of the Year) (1942) وەک کلایتۆن (Clayton)
• ئێمە سەما دەکەین (We Were Dancing) (1942) وەک مەیجەر بێرتی تایلەر-بلەین (Major Berty Tyler-Blane)
• خاتوون مینڤەر (Mrs. Miniver) (1942) وەک فۆڵی (Foley)
• من ژنێکم هێنا بۆ فریشتەیەک (I Married an Angel) (1942) وەک ‘ڕیش’ (‘Whiskers’)
• پیەر لە دەشتەکان (Pierre of the Plains) (1942) وەک نۆح گلێنکینز (Noah Glenkins)
• قاهیرە (Cairo) (1942) وەک فیلۆ کۆبسۆن (Philo Cobson)
• لە شوێنێک تۆ دەدۆزمەوە (Somewhere I’ll Find You) (1942) وەک ویلی مانینگ (Willie Manning)
• باری سپی (White Cargo) (1942) وەک کاپتنی شای کۆنگۆ (Skipper of the Congo Queen)
• دروێنەی هەڕەمەکی (Random Harvest) (1942) وەک ‘بیفەر’ (‘Biffer’)
• دیدار لە فەڕەنسا (Reunion in France) (1942) وەک شولتز (Schultz)
• بۆ هەمیشە و ڕۆژێک (Forever and a Day) (1943) وەک سیمپسۆن (Simpson)
• ئەرکێک لە بریتانیا (Assignment in Brittany) (1943) وەک کۆڵۆنێڵ ترەین (Colonel Trane)
• لە سەروو گومانەوە (Above Suspicion) (1943) وەک دکتۆر مێسپێلبرون (Dr. Mespelbrunn)
• سێ دڵ بۆ جولیا (Three Hearts for Julia) (1943) وەک جۆن جیرارد (John Girard)
• سڵاو بۆ دەریاییەکان (Salute to the Marines) (1943) وەک بەڕێز هێنری کاسپار (Mr. Henry Caspar)
• مادام کوری (Madame Curie) (1943) وەک دکتۆر بێکوێرێل (Dr. Becquerel)
• ڕۆحی کانتێرویل (The Canterville Ghost) (1944) وەک لۆرد کانتێرویل (Lord Canterville)
• ڤێڵڤێتی نەتەوەیی (National Velvet) (1944) وەک جوتیار ئێدی (Farmer Ede)
• وێنەی دۆریان گرای (The Picture of Dorian Gray) (1945) وەک لۆرد جۆرج فەرمۆر (Lord George Farmour) (نەناسراو)
• دۆڵی بڕیار (The Valley of Decision) (1945) وەک مەککرێدی (McCready)
• کیتی (Kitty) (1945) وەک دوکی ماڵمونستەر (Duke of Malmunster)
• ئەو ڕۆیشت بۆ پێشبڕکێکان (She Went to the Races) (1945) وەک دکتۆر پێمبرۆک (Dr. Pembroke)
• کاپتن کید (Captain Kidd) (1945) وەک کاری شادوێڵ (Cary Shadwell)
• دەریاوان ژنێک دەبات (The Sailor Takes a Wife) (1945) وەک بەڕێز ئەمبۆی (Mr. Amboy)
• ڕۆژنامەی ژوورێک (The Diary of a Chambermaid) (1946) وەک کاپتن لانلێر (Captain Lanlaire)
• کلونی براون (Cluny Brown) (1946) وەک سێر هێنری کارمێل (Sir Henry Carmel)
• مۆنسیور بۆکەیر (Monsieur Beaucaire) (1946) وەک پاشا لویسی پانزەهەم (King Louis XV)
• ڕووداوی پیکادیلی (Piccadilly Incident) (1964) وەک دادوەر
• خانمە بێگەرد (The Imperfect Lady) (1947) وەک بەڕێز هۆپکینز (Mr. Hopkins)
• هەورە برووسکە لە دۆڵەکەدا (Thunder in the Valley) (1947) وەک جەیمس مۆر (James Moore)
• شەقامی دۆلفینی سەوز (Green Dolphin Street) (1947) وەک کاپتن ئۆهارا (Captain O’Hara)
• ئەگەر زستان بێت (If Winter Comes) (1947) وەک بەڕێز فۆرتوون (Mr. Fortune)
• چەتە (The Pirate) (1948) وەک پارێزەر (The Advocate)
• جولیا هەڵەدەکات (Julia Misbehaves) (1948) وەک بێنجامین هاوکینز (Benjamin Hawkins)
• سێ تفەنگچییەکە (The Three Musketeers) (1948) وەک تریڤیل (Treville)
• گردەکانی ماڵ (Hills of Home) (1948) وەک هۆپس (Hopps)
• باخچەی نهێنی (The Secret Garden) (1949) وەک بێن وێزەرستاف (Ben Weatherstaff)
• ئەنجومەنی لاسێیە (Challenge to Lassie) (1949) وەک سێرژانت داڤی (Sergeant Davie)
• چیرۆکی مینڤەر (The Miniver Story) (1950) وەک بەڕێز فۆڵی (Mr. Foley)
• کیم (Kim) (1950) وەک باوک ڤیکتۆر (Father Victor)
• هۆکار بۆ هاوسەرگیری (Grounds for Marriage) (1951) وەک دێلی دیلاکۆرت (Dely Delacorte)
• دزینی ئەڵماسی مەزن (The Great Diamond Robbery) (1954) وەک باینبریج گیبۆنز (Bainbridge Gibbons)
• گاڵتە سورەکان (Red Garters) (1954) وەک دادوەر واڵاس وینترۆپ (Judge Wallace Winthrop)
• کاتێک شارەکە دەخەوێت (While the City Sleeps) (1956) وەک ستیڤن (کۆیلەی ڤینسێنت پرایس، نەناسراو)
• ڕەینجەرەکانی داربی (Darby’s Rangers) (1958) وەک سێر ئارسەر هۆڵستەر (Sir Arthur Hollister)
• پێنج هەفتە لە باڵۆنێکدا (Five Weeks in a Balloon) (1962) وەک کونسڵ
• تامی و دکتۆرەکە (Tammy and the Doctor) (1963) وەک جەیسۆن تریپ (Jason Tripp)
• وروژاندنی هەموو شتەکە (The Thrill of It All) (1963) وەک تۆمی کۆن فرەیلێی (Old Tom Fraleigh)
• دەنگی گەردەلوول (Voice of the Hurricane) (1964) وەک نایجل چارتەر (Nigel Charter)
• ماری پۆپینز (Mary Poppins) (1964) وەک ئەدمیراڵ بووم (Admiral Boom)
• ڕۆزی! (Rosie!) (1967) وەک پاتریک (Patrick)
• قۆڵکە دەرزیلە و گسکەکان (Bedknobs and Broomsticks) (1971) وەک مەیجەر ژەنەڕاڵ سێر برایان تیگلەر (Major General Sir Brian Teagler)